Ευκαιρία στη διπλωματία: Η αναγκαία αναπροσαρμογή του modus operandi της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής

Το πολυδιαφημισμένο εγχείρημα του Αγωγού EastMed φαίνεται να έχει τεθεί προς το παρόν σε χειμερία νάρκη λόγω της απουσίας ενεργειακής ασφάλειας στην Αν. Μεσόγειο. Παρά τις δραστήριες προσπάθειες της Αθήνας η ελληνική εξωτερική πολιτική έχει περισσότερη ευκινησία αλλά παραμένουν περιορισμένες οι επιλογές στην φαρέτρα της εξαρτώμενες σχεδόν εξολοκλήρου από τις προθέσεις εταίρων και συμμάχων σε ΕΕ και ΝΑΤΟ αντίστοιχα. Η κατάσταση ωστόσο, όσο δύσκολη κι αν φαίνεται, είναι δυνατό ν’ αλλάξει μέσω της διπλωματίας.

Η Αθήνα διαθέτει διπλωματικές επιλογές με τις οποίες είναι σε θέση να επανεκκινήσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και να τις θέσει σε νέα βάση επαναπροσέγγισης χωρίς να απεμπολήσει ούτε ένα από τα εθνικά και κυριαρχικά της δικαιώματα. Η διατήρηση των διπλωματικών διαύλων είναι κομβικής σημασίας για την εκτόνωση κρίσεων που οξύνονται και αμβλύνονται κάθε φορά. Σε διπλωματικό επίπεδο η Ελλάδα καλείται από τις εξελίξεις να έχει αυτούς τους διαύλους ανοικτούς στο μέγιστο επιχειρησιακό βαθμό και με ξεκάθαρο μέσο την ψυχρή λογική χωρίς στερεότυπες αγκυλώσεις και εφήμερους συναισθηματισμούς.

Ενδεικτικό παράδειγμα των ανοικτών διπλωματικών διαύλων που πρέπει να διατηρεί η Αθήνα με όλες τις χώρες της ευρύτερης περιοχής είναι η Τουρκία με την οποία, παρά την παρατεταμένη περίοδο κρίσης, έχει διατηρήσει επιτυχώς τον δίαυλο επικοινωνίας ανοικτό αναμένοντας την κατάλληλη στιγμή για την εκτόνωση των εντάσεων σε συσχετισμό με άλλα θέατρα επιχειρήσεων στα οποία η Αθήνα ενδέχεται να εμπλέκεται.

Η ανάπτυξη της γεωπολιτικής υπεραξίας της Ελλάδας ως θέσης στον χάρτη προϋποθέτει ότι η Αθήνα υπό το βάρος των εξελίξεων πρέπει να αναπτύξει μια πολυμερή διπλωματία με αυτενέργεια σε επίπεδο τακτικής. Η Ελλάδα χρειάζεται να μιλάει με όλους και να συνεργάζεται με όλους στον σωστό χρόνο και τομέα (πολιτική, οικονομία, πολιτισμό). Η απουσία της ελληνικής διπλωματίας από καίρια ζητήματα, όπως το Παλαιστινιακό, η Συρία, η Λιβύη, η Υεμένη κ.α. δεν δημιουργεί γεωπολιτικά ερείσματα για την Ελλάδα με αποτέλεσμα να καθίστανται οι ελληνικές θέσεις δυσχερείς όταν πρέπει να τεθούν ελληνικά αιτήματα στο ευρωπαϊκό ή υπερατλαντικό διπλωματικό τραπέζι. Αυτό πρέπει να αλλάξει άμεσα.

Η πολιτική είναι δούναι και λαβείν και το δούναι δεν αφορά επ’ ουδενί σε εκχώρηση εθνικών και κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας. Αφορά σε οφέλη (πολιτικά, οικονομικά και πολιτιστικά) που πρέπει η Ελλάδα, όπως κάθε χώρα, να αποκομίζει από την διπλωματική της δράση στην γειτονιά της (Βαλκάνια και Μέση Ανατολή) και να τα χρησιμοποιεί διαπραγματευτικά για να πετύχει τους στόχους της από μεγαλύτερη θέση ισχύος. Διαχρονικά η ελληνική εξωτερική πολιτική είναι κυρίως μινιμαλιστική και στατική και δεν παράγει αποτελέσματα κερδοφόρα για την ίδια, πολλώ δε μάλλον για τους εταίρους και συμμάχους της. Η Δύση προτίθεται να λάβει υπόψη ουσιαστικά τις ελληνικές θέσεις όταν η Ελλάδα έχει ένα ελκυστικά ανταγωνιστικό προφίλ για να της προσφέρει κάτι από τα δικά της οφέλη από την διπλωματική της δράση στην περιοχή. Για να γίνει αυτό χρειάζεται ανασχεδιασμός στρατηγικής και τακτικής επί τη βάσει ενός λελογισμένου και πραγματιστικού μαξιμαλισμού, προγραμματισμός, συνεχής δράση και δημιουργία σε όλους τους τομείς από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία η οποία μπορεί να βασίζεται στην διαχρονική επάρκεια του ελληνικού διπλωματικού σώματος. Υπό αυτό το πρίσμα οι μετοχές της Ελλάδας σε ΕΕ και ΝΑΤΟ θα είναι ανεβασμένες και θα αποδώσουν όταν η Ελλάδα χρειαστεί την στήριξη των εταίρων και συμμάχων της. Σε αντίθετη περίπτωση, δηλ. στατικότητας, η εν λόγω στήριξη θα εξανεμίζεται στην γνωστή λεκτική αλληλεγγύη χωρίς πρακτικό αντίκρυσμα.

Η διπλωματία είναι αναγκαία προτεραιότητα. Με ανοικτούς τους διπλωματικούς διαύλους η Ελλάδα θα είναι σε θέση να ασκήσει πιο δραστήρια κι ευέλικτη διπλωματία προς όφελος των εθνικών της συμφερόντων, των συμμαχικών της υποχρεώσεων και της γεωπολιτικής σταθερότητας με ζητούμενο πάντοτε την διατήρηση της ειρήνης και της περιφερειακής ανάπτυξης.

*Ο Ευάγγελος Βενέτης είναι Καθηγητής, ειδικός σε θέματα Ισλάμ και Μέσης Ανατολής

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Bigpost.gr

Ακολουθήστε το Bigpost.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις