Τα εμβόλια ήρθαν για να μείνουν – Το πιο αισιόδοξο σενάριο μιλά για εμβολιασμούς κάθε 2-3 χρόνια

Ένα χρόνο μετά την έναρξή της αναπτύχθηκαν εμβόλια για την αντιμετώπισή της που ήδη χορηγούνται στον πληθυσμό και τα οποία εκτιμάται ότι μέσα στο καλοκαίρι θα μας επιτρέψουν να κάνουμε ένα αποφασιστικό βήμα προς τη (νέα) κανονικότητα. Και όπως όλα δείχνουν, τα εμβόλια αυτά, όπως και ο ίδιος ο ιός, ήρθαν για να μείνουν. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των επιστημόνων, το πιθανότερο σενάριο είναι να πρέπει να επαναλαμβάνονται σε τακτική βάση προκειμένου να ζήσουμε με τον SARS-CoV-2 χωρίς περιορισμούς. Όλα θα κριθούν από τον χρόνο διάρκειας της ανοσίας που παρέχουν τα εμβόλια και τις ενδεχόμενες μεταλλάξεις του ιού, με το πιο αισιόδοξο σενάριο να είναι ότι οι εμβολιασμοί θα πρέπει να επαναλαμβάνονται κάθε 2-3 χρόνια.

«Πριν από την COVID-19 ξέραμε ότι κυκλοφορούν ευρέως τέσσερις κορωνοϊοί που προκαλούν το κοινό κρυολόγημα και επιστρέφουν κάθε χρόνο. Αυτό που γνωρίζουμε λοιπόν από την εμπειρία μας είναι ότι δεν έχουμε μακροχρόνια ανοσία έναντι αυτών. Και θεωρούμε ότι το ίδιο ισχύει και με τον SARS-CoV-2», σημειώνει στην «Κ» ο καθηγητής Παιδιατρικής και Επιδημιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια (ΗΠΑ), μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας για τον νέο κορωνοϊό, Θεοκλής Ζαούτης. «Επιπλέον, οι κορωνοϊοί κάνουν συνεχώς μεταλλάξεις. Οι περισσότερες δεν επιφέρουν σημαντική αλλαγή στον ιό. Κάποιες όμως τον αλλάζουν είτε θετικά για εμάς είτε αρνητικά. Αυτό που γνωρίζουμε για τα εμβόλια που κυκλοφορούν είναι ότι μάλλον καλύπτουν τις σημαντικές μεταλλάξεις που ήδη παρατηρούνται. Το βρετανικό και το νοτιοαφρικανικό στέλεχος φαίνεται να καλύπτονται. Δεν σημαίνει όμως ότι αυτό θα ισχύει και για μελλοντικά μεταλλαγμένα στελέχη. Η εκτίμηση λοιπόν είναι ότι θα χρειάζεται τακτικός εμβολιασμός έναντι του κορωνοϊού. Τώρα, εάν θα είναι κάθε χρόνο, κάθε δύο χρόνια ή περισσότερο, ακόμα δεν το γνωρίζουμε», τονίζει ο κ. Ζαούτης.

Την ίδια εκτίμηση κάνει στην «Κ» και ο καθηγητής Φαρμακολογίας και διευθυντής του Εργαστηρίου Φαρμακολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Ευάγγελος Μανωλόπουλος. Όπως τονίζει, «το πιο πιθανό σενάριο είναι να πρέπει να επαναλαμβάνουμε το εμβόλιο προκειμένου να διατηρούμε ανοσία έναντι του ιού». Και εξηγεί: «Διαφαίνεται ότι τα αντισώματα που παράγονται από το εμβόλιο έχουν διάρκεια τουλάχιστον έξι με οκτώ μήνες. Ωστόσο, υπάρχουν και τα κύτταρα μνήμης. Με το εμβόλιο παράγονται Τ λεμφοκύτταρα, τα οποία, εκτός του ότι από μόνα τους συμβάλλουν στην άμυνα του οργανισμού, το βασικότερο είναι ότι βοηθούν στην παραγωγή των Β λεμφοκυττάρων μνήμης. Αυτά αποθηκεύονται στους λεμφαδένες και έχουν μνήμη του παθογόνου. Έτσι, όταν ο οργανισμός συναντήσει το παθογόνο, θυμούνται ξανά πώς να κάνουν αντισώματα εναντίον του». Σύμφωνα πάντως με τον κ. Μανωλόπουλο, θα είναι έκπληξη εάν τα κύτταρα μνήμης που παράγονται από το εμβόλιο έχουν μακρά διάρκεια, που να ξεπερνάει τα 5 χρόνια. Οπως σημειώνει, επικαλούμενος τις εκτιμήσεις ερευνητών της Moderna, το πλέον αισιόδοξο σενάριο είναι το εμβόλιο να πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε 2 ή 3 χρόνια.

Τα δεδομένα

«Το πιο πιθανό σενάριο είναι να πρέπει να επαναλαμβάνουμε το εμβόλιο προκειμένου να διατηρούμε ανοσία έναντι του ιού», επισημαίνει. Στην ερώτηση εάν ο επαναληπτικός εμβολιασμός θα αφορά όλους ή μόνο όσους κινδυνεύουν περισσότερο, όπως οι ηλικιωμένοι και άτομα με υποκείμενα νοσήματα, ο κ. Μανωλόπουλος σημειώνει: «Το πιθανότερο είναι, εκτός από τα παιδιά για τα οποία ακόμα δεν υπάρχουν δεδομένα, όλοι να πρέπει να κάνουμε το εμβόλιο έναντι της COVID-19. H εμπειρία μας έχει δείξει ότι ο κορωνοϊός μπορεί να προκαλέσει σοβαρές λοιμώξεις ακόμα και σε νεαρά και υγιή άτομα».

Πάντως, σύμφωνα με τον κ. Ζαούτη, το μέλλον θα είναι να αναπτυχθεί ένα εμβόλιο που θα καλύπτει όλους τους κορωνοϊούς. «Να έχει ένα στόχο κυτταρικό που να είναι κοινός σε όλους τους κορωνοϊούς και να μην επηρεάζεται από τις μεταλλάξεις», σημειώνει, προσθέτοντας ότι αυτός είναι ο στόχος των επιστημόνων και για τον ιό της γρίπης. Ξεκαθαρίζει όμως ότι αυτό είναι ένα μακρινό σενάριο.

Προς το παρόν, οι ειδικοί κατατείνουν στο ότι σχετικά σύντομα ένας σημαντικός αριθμός πολιτών θα έχει προστασία από τα εμβόλια και θα μπορέσουμε να επιστρέψουμε σε μια μερική τουλάχιστον κανονικότητα.

Ο κ. Ζαούτης τονίζει πως «όταν μιλάμε για το πώς μπορούμε να επιστρέψουμε σε μια κανονικότητα, θα πρέπει να ξέρουμε ότι έχουμε δύο τύπους ανοσίας που μπορεί να θέλουμε να επιτύχουμε. Ο ένας είναι η ανοσία αγέλης, η οποία για να επιτευχθεί θα πρέπει να εμβολιαστεί περίπου το 60% του πληθυσμού, με την επιφύλαξη των μεταλλάξεων που μπορεί να διαφοροποιήσουν το ποσοστό. Ο άλλος τύπος είναι το τείχος ανοσίας με τον εμβολιασμό αυτών που κινδυνεύουν περισσότερο –άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών και άτομα με σοβαρά υποκείμενα νοσήματα–, ώστε να μην έχουμε απώλειες ζωών και να μην καταρρεύσει το σύστημα υγείας. Και θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι, ανεξαρτήτως των ποσοστών αποτελεσματικότητας που ανακοινώνονται, όλα τα εμβόλια που έχουν λάβει έγκριση αυτή τη στιγμή και όσα αναμένεται να εγκριθούν έχουν 100% αποτελεσματικότητα ενάντια σε σοβαρή λοίμωξη, εισαγωγή σε νοσοκομείο και θάνατο λόγω COVID-19».

Οι εκτιμήσεις των ειδικών και των Αρχών είναι ότι το τείχος ανοσίας θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσα στο καλοκαίρι. «Θεωρώ ρεαλιστικό να έχει εμβολιαστεί πιθανόν και το 40% του πληθυσμού στη χώρα μας έως τέλος Ιουνίου», σημειώνει ο κ. Μανωλόπουλος και προσθέτει: «Ετσι, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο το καλοκαίρι θα είναι όπως πέρυσι, με ανοιχτή την οικονομία, εκτός κάποιων δραστηριοτήτων που αφορούν μαζικές συναθροίσεις, αλλά με μέτρα ατομικής προστασίας, όπως μάσκα και αποστάσεις».

Και τρίτη δόση

«Στις αρχές του καλοκαιριού θα έχουμε κάνει ένα σημαντικό βήμα και θα έχουμε εμβολιάσει ένα μεγάλο μέρος των ευπαθών ομάδων πληθυσμού. Παράλληλα, θα έχουμε σύμμαχο και τις καλύτερες καιρικές συνθήκες. Ωστόσο, δεν θα είμαστε ελεύθεροι το φθινόπωρο», επισημαίνει στην «Κ» η καθηγήτρια Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας του ΕΚΠΑ, μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για τον νέο κορωνοϊό και της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Μαρία Τσολιά, και προσθέτει: «Εκτιμώ ότι έως το τέλος του χρόνου θα συνεχίσουμε τις προσπάθειες περιορισμού της πανδημίας μέσω των εμβολιασμών αλλά και με την εφαρμογή κάποιων μέτρων που ενδεχομένως να αφορούν τις μαζικές συναθροίσεις. Μας ανησυχούν οι παραλλαγές του ιού (σ.σ. μεταλλαγμένα στελέχη) που έχουν μπει πλέον στην κοινωνία μας. Από τη μία, ξέρουμε ότι εάν ο ιός σταματήσει να κυκλοφορεί ευρέως λόγω του εμβολιασμού του πληθυσμού θα είναι όλο και λιγότερες οι πιθανότητες να υπάρξουν παραλλαγές του. Από την άλλη, δεν γνωρίζουμε πώς θα αντιδράσει ο ιός σε ένα τείχος ανοσίας. Ηδη οι εταιρείες προετοιμάζονται γι’ αυτό το ενδεχόμενο, γεγονός που δείχνει ότι ο ιός αυτός θα είναι μαζί μας για καιρό ακόμα».

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εταιρείες των οποίων τα εμβόλια ήδη κυκλοφορούν ετοιμάζονται για το ενδεχόμενο να χρειαστεί να χορηγηθεί, πιθανότατα το φθινόπωρο, μια 3η δόση –booster– για να καλύψει τις μεταλλάξεις, η οποία είναι πιθανόν να επιμηκύνει και την ανοσία.

Πάνω από 650.000 εμβολιάστηκαν, οι 280.000 στην Αττική

Με αυξανόμενους ρυθμούς συνεχίζεται ο εμβολιασμός έναντι της COVID-19 στη χώρα μας. Από τα τέλη Δεκεμβρίου έως και χθες είχαν πραγματοποιηθεί περισσότερες από 650.000 εμβολιασμοί, ενώ πάνω από 200.000 πολίτες –κυρίως υγειονομικοί και άτομα άνω των 80 ετών– έχουν κάνει και τη δεύτερη δόση του εμβολίου. Τα δε τελευταία 24ωρα πραγματοποιούνται 30.000 εμβολιασμοί την ημέρα, έναντι περίπου 20.000 το προηγούμενο διάστημα. Στην Αττική έχουν πραγματοποιηθεί περισσότεροι από 280.000 εμβολιασμοί και στη Θεσσαλονίκη πάνω από 75.000. Παρά την αναβολή των εμβολιασμών στην Αττική την Τρίτη και το πρωί της Τετάρτης λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών, το πρόγραμμα συνεχίζεται κανονικά, με τους πολίτες που έχασαν το ραντεβού τους να εμβολιάζονται εκτάκτως σήμερα και όλη την ερχόμενη εβδομάδα.

Αυτή την περίοδο εμβολιάζονται τα άτομα ηλικίας 75 ετών και άνω, (εμβόλια Pfizer/BioNTech και Moderna) και όσοι είναι 60 έως 64 ετών, στους οποίους χορηγείται το εμβόλιο της AstraZeneca. Η πλατφόρμα για τον προγραμματισμό των ραντεβού και γι’ αυτές τις ομάδες ενεργοποιήθηκε την Παρασκευή 12 Φεβρουαρίου και ήδη τις πρώτες τρεις ημέρες είχαν κλειστεί 150.000 και 235.000 ραντεβού αντίστοιχα.

Σύμφωνα με τον προγραμματισμό του υπουργείου Υγείας, εντός του Μαρτίου θα ξεκινήσει ο εμβολιασμός για τα άτομα με υποκείμενα νοσήματα υψηλού κινδύνου ανεξαρτήτως ηλικίας, τα οποία υπολογίζονται στη χώρα μας σε 270.000. Σύμφωνα με την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμού, σε αυτή την κατηγορία ανήκουν οι εξής: άτομα που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων και αιμοποιητικών κυττάρων καθώς και άτομα που βρίσκονται σε λίστα αναμονής για μεταμόσχευση, άτομα με νεφρική ανεπάρκεια που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση και άτομα με κυστική ίνωση. Στην ίδια ομάδα είναι και οι καρκινοπαθείς υπό αγωγή και συγκεκριμένα άτομα με καρκίνο συμπαγούς οργάνου που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία, ανοσοθεραπεία ή άλλου είδους θεραπεία, καθώς και με αιματολογικό καρκίνο που διαγνώστηκε τα τελευταία πέντε έτη.

Επίσης, θα εμβολιαστούν μαζί και τα άτομα με σοβαρά χρόνια προβλήματα του αναπνευστικού, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια ή διάμεση πνευμονοπάθεια που απαιτούν χρήση οξυγόνου κατ’ οίκον, με σοβαρή ηπατική νόσο, σε ανοσοκαταστολή και άτομα με σύνδρομο down. Μετά την ομάδα αυτή θα ακολουθήσει ο εμβολιασμός των ατόμων ηλικίας 70 ετών και άνω και εν συνεχεία των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω.

Με το εμβόλιο της AstraZeneca θα εμβολιαστούν, μετά τους 60 έως 64 ετών, τα άτομα ηλικίας 18 έως 59 ετών με υποκείμενα νοσήματα αυξημένου κινδύνου, πάλι ξεκινώντας από τις μεγαλύτερες ηλικίες. Σε αυτά περιλαμβάνονται συνολικά 14 κατηγορίες, ξεκινώντας από χρόνια καρδιολογικά προβλήματα, σακχαρώδη διαβήτη, νοσογόνο παχυσαρκία, χρόνια νοσήματα του αναπνευστικού, με καρκίνο (όχι υπό αγωγή) κ.ά. Ο εντοπισμός αυτών των ατόμων θα γίνει μέσω του συστήματος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, από τον κωδικό νόσου ICD10, ή της φαρμακευτικής αγωγής που λαμβάνουν.

Οι ποσότητες

Το χρονοδιάγραμμα εξαρτάται σαφώς και από τις ποσότητες εμβολίων που θα παραλαμβάνει η χώρα. Υπενθυμίζεται ότι έως το τέλος Μαρτίου αναμένεται να έχουμε παραλάβει συνολικά 1.400.000 δόσεις του εμβολίου των Pfizer/BioNTech, 240.000 δόσεις του εμβολίου της Moderna και 950.000 δόσεις της AstraZeneca, που επαρκούν για τον εμβολιασμό 1.300.000 ατόμων. Το δεύτερο τρίμηνο του έτους αναμένεται να αυξηθεί η διαθεσιμότητα των εμβολίων, ενώ το εμβολιαστικό πρόγραμμα θα εντείνει η –εκτός απροόπτου– επικείμενη έγκριση του εμβολίου της Johnson & Johnson που χορηγείται σε μία δόση και από το οποίο, με βάση τη συμφωνία της Ε.Ε. με την εταιρεία, η Ελλάδα θα λάβει 1.200.000 δόσεις το διάστημα Απριλίου – Ιουνίου.

Από την Καθημερινή

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Bigpost.gr

Ακολουθήστε το Bigpost.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις