Σήφης Βαλυράκης: Από την απόδραση της Κέρκυρας σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Αλβανία ως κατάσκοπος

Το Tvxs.gr, στη μνήμη του μέλους του ΠΑΚ και ενός εκ των πιο γνήσιων και θαρραλέων αγωνιστών του αντιδικτατορικού κινήματος, δημοσιεύει την προσωπική του μαρτυρία από το βιβλίο του Στέλιου Κούλογλου «Μαρτυρίες για τη δικτατορία και την αντίσταση» για την απόδραση του από το ΕΑΤ -ΕΣΑ  καθώς και την κινηματογραφική του απόδραση από τις φυλακές της Κέρκυρας, που τον οδήγησε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Αλβανία.

Στο πρώτο μέρος των «θρυλικών αποδράσεων του Σήφη Βαλυράκη» παρουσιάστηκε η απόδραση από το ΕΑΤ – ΕΣΑ, η νέα σύλληψή του στα σύνορα με τη Γιουγκοσλαβία, η μεταφορά του στον Κορυδαλλό και από εκεί στην Κέρκυρα. Στη φυλακή του νησιού προετοίμασε μαζί με τον συγκρατούμενο του Μπάμπη Γεωργακάκη, τη νέα του απόδραση..

Απόδραση από τις φυλακές Κέρκυρας… Κατάσκοπος στην Αλβανία

[…] Μια νύχτα λοιπόν κόψαμε αυτά τα σίδερα και περάσαμε μέσα από το άνοιγμα, το οποίο δεν ήταν και πολύ μεγάλο. Ήθελε δηλαδή και λιγότερα κιλά και μεγάλη ευελιξία, τα περάσαμε. Και καταφέραμε να ανέβουμε στην ταράτσα του α΄ ορόφου, στα κεραμίδια. Με κάποια πρόχειρη σκάλα που κάναμε από τις σανίδες του κρεβατιού.

Έτσι, ο ένας κρατούσε τη σκάλα και ο άλλος έβγαινε στα 4 μέτρα πάνω κάνοντας και ισορροπία και καταφέραμε και ανοίξαμε το συρματόπλεγμα που ήταν στην κορφή της σκεπής του ορόφου, σε ύψος 10, 12 μέτρα. Από εκεί φύγαμε, γιατί εφάπτετο η ακτίνα αυτή της φυλακής με τον εξωτερικό τοίχο ο οποίος είχε ένοπλο φρουρό.  Δυστυχώς γίναμε αντιληπτοί.

Ο φύλακας έστρεψε τον προβολέα και μας φώτισε, άρα μας είδαν στα κεραμίδια σαν τους γάτους.  Και έλεγε στον ένοπλο φρουρό, «νάτος, νάτος, ρίξε του, νάτος». Από εκεί πηδήσαμε κάτω, από το κεραμίδι δηλαδή της δεύτερης σκεπής, εγώ κατάφερα πέφτοντας να τραβήξω το τηλεφωνικό καλώδιο, έμεινε η φυλακή χωρίς τηλέφωνα, αλλά εγώ προσγειώθηκα πιο ομαλά. Ο Μπάμπης πήδησε πιο άκομψα και έσπασε την κνήμη του και δε μπορούσε να μετακινηθεί, συνελήφθη αργότερα από κάτω ακριβώς από τον τοίχο.

Το πρόβλημα ήταν ότι δεν ξέρανε αν κάποιοι προσπάθησαν να μπουν από έξω, μέσα στη φυλακή ή αν ήταν απόδραση. Γιατί είχαμε βάλει κάποια ομοιώματα στα κρεβάτια μας, μετρούσαν τους κρατούμενους και ήταν όλοι εντάξει. Νόμιζαν ότι κάποιοι απέξω επιχείρησαν να απελευθερώσουν τους κρατούμενους.  Το γεγονός ότι η φυλακή έμεινε χωρίς τηλέφωνα, ενίσχυε την εκδοχή ότι υπήρχε προσβολή από έξω. Κι επίσης, έλειπε ο διευθυντής των φυλακών, ήταν κάποιος αναπληρωτής του ο οποίος δεν είχε την αντίστοιχη εμπειρία.

Άρα αργήσανε να ειδοποιήσουν τις υπόλοιπες Αρχές ότι έχουνε απόδραση.  Έτσι τουλάχιστον εγώ είχα ένα περιθώριο κάποιων ωρών. Αλλά βέβαια ήμουν μόνος μου πια. Δεν ήμασταν ομάδα και επίσης δεν μπορούσε να υλοποιηθεί ένα σχέδιο, αφού ο Μπαμπης είχε συλληφθεί.  Είτε να περάσουμε, όπως μπορούσε να έχει γίνει, με το ferry-boat στην Ήπειρο, είτε ακόμα το αρχικό μας σχέδιο, να περάσουμε στην Ιταλία με κάποιο πλεούμενο, είναι 60 μίλια, πολύ κοντά.

Έτσι αναγκαστικά, η μόνη επιλογή ήταν η Αλβανία. Για να προσεγγίσει όμως κανείς την Αλβανία, το στενότερο σημείο, θέλει δρόμο  Και βέβαια ήδη είχε ξημερώσει και έπρεπε να κρυφτώ. Αυτό με καθυστέρησε αρκετά, όπως και το γεγονός ότι δεν είχα συνηθίσει να περπατάω, ήδη είχα μείνει αρκετούς μήνες στην απομόνωση, σε ανάκριση, άρα είχα δυσκολία να περπατάω.

Είχα την ατυχία να έχω και παπούτσια, αυτά τα αθλητικά τα οποία είναι καλά για λίγη ώρα, αλλά δεν μπορείς να κάνεις με αυτά ορειβασία. Άρχισα λοιπόν να έχω προβλήματα στα πόδια, δυσκολία στο βάδισμα, άρα μείωσα τους ρυθμούς μου.  Και κατάφερα, ανέβηκα στον Παντοκράτορα, το βουνό που έχει η Κέρκυρα, και κρυβόμουν τη μέρα και μετακινιόμουν τη νύχτα.

Ήμουν δυο μέρες περιπλανώμενος και κατάφερα να προσεγγίσω στο στενότερο σημείο, το οποίο βέβαια επιτηρείται. Έχει προβολείς, έχει πολυβόλα, έχει φρουρά.  Περιμένοντας να νυχτώσει παρακολουθούσα τις περιπόλους, τα ελικόπτερα, τα σκάφη της ακτοφυλακής η οποία περιπολούσε, τα τμήματα της αστυνομίας. Ήταν μια φοβερή επιχείρηση ανακάλυψης και σύλληψης του δραπέτη.

Τη νύχτα της μέρας που πέρασα, έβγαλα τα ρούχα μου, τα έβαλα σε μια νάιλον σακούλα για να έχω ρούχα στεγνά, αλείφθηκα με ένα μαγειρικό λίπος που είχαμε πάρει από την φυλακή για να αντέχω στο κρύο και έπεσα στη θάλασσα.

Μάλιστα θυμάμαι, έριξα μια τελευταία ματιά στην ώρα, έβγαλα το ρολόι και το πέταξα στη θάλασσα, ήταν  γύρω στις 23:00 τη νύχτα.  Και άρχισα να κολυμπώ στο πέρασμα. Όμως περίπου όταν ήμουν στο μέσο, έχασα τον προσανατολισμό μου γιατί είχα δεξιά μου τα φώτα της Κέρκυρας. Αλλά ένα μεγάλο καράβι ερχόμενο στον δίαυλο μου έκρυψε τα φώτα. Άρα χάνω τον προσανατολισμό προς την απέναντι ακτή με ένα τρομερό ρεύμα να με παρασύρει, αλλά επίσης έρχεται ένα καράβι που δεν ξέρω αν πρέπει να κάνω μπρος ή πίσω.

Προτίμησα λοιπόν να κάνω μπροστά και έδωσα όλες τις δυνάμεις μου, έφτασα κάποια στιγμή στην απέναντι ακτή παρασυρόμενος όμως από το ρεύμα, άρα δεν πήγα ακριβώς εκεί που υπολόγιζα, έκανα πολύ μεγαλύτερη απόσταση, σε ένα δίαυλο με πολύ ισχυρό ρεύμα και πολύ παγωμένα νερά.

Έφτασα εντελώς εξουθενωμένος, θα έλεγα μισολιπόθυμος. Ντύθηκα εκεί τουρτουρίζοντας και στριμώχτηκα σε κάτι θάμνους όπου πέρασα την υπόλοιπη νύχτα ημιλιπόθυμος. Αλλά το πρωί συνήλθα, ήμουν μια χαρά και πολύ ευτυχισμένος που τελικά απελευθερώθηκα και πατούσα υποτίθεται σε ελεύθερη γη.

Ήξερα βέβαια ότι οι αλβανικές αρχές έχουν πρόβλημα με την υποτιθέμενη κατασκοπεία και ήμουν πάρα πολύ προσεκτικός. Σήκωσα εκεί ένα καλάμι με το μαντήλι μου, ένα άσπρο μαντήλι, και περίμενα. Και ήρθαν κάτι Αλβανοί στρατιώτες που ήταν περίπολο και με συνέλαβαν. Μάλιστα με φοβόντουσαν γιατί αυτοί ήταν πιο κοντοί, εγώ ήμουν μεγαλόσωμος και ήθελαν να εξασφαλιστούν.

Είχαν λοιπόν ένα κομμάτι σπάγκο από λινάρι και μου έδεσαν τα χέρια πίσω. Δεν μπορούσα να συνεννοηθώ μαζί τους αλλά επειδή ήταν το μονοπάτι άγριο και απότομο, δεν μπορούσα με τα χέρια πίσω, κάποια στιγμή λοιπόν τους έβαλα τις φωνές.  Οπότε ζήτησαν συγνώμη, φοβήθηκαν πάρα πολύ, μου έλυσαν τα χέρια από πίσω και με πήγαν σε κάποιο φυλάκιο το οποίο ήταν μαζί με πρόβατα.

Ήταν φυλάκιο βουκολικό. Με κράτησαν εκεί μέχρι που ήρθε ένα ειδικό κλιμάκιο από τους Άγιους Σαράντα. Με ένα σκάφος της Ασφάλειας και με κάποιον ο οποίος μιλούσε πολύ καλά τα ελληνικά και ήξερε πολύ καλά την ελληνική κατάσταση.  Άρα είχα και την πρώτη επαφή με την επίσημη αλβανική αντικατασκοπεία.

Με κράτησαν για 3 μήνες προανάκριση στον αστυνομικό σταθμό των Αγίων Σαράντα κι ύστερα με περάσαν από λαϊκό δικαστήριο. Κατά παράβαση των κανόνων για τους ντόπιους, ως ξένοι είχαμε το δικαίωμα να έχουμε δικηγόρο. Είχα λοιπόν μια δικηγόρο, μια κυρία από την αγγλική μειονότητα.  Ήταν δικηγόρος υπεράσπισης, αλλά μου είπε: «άκουσε να δεις, εσάς τους κατασκόπους ξέρετε τι σας κάνουμε, σας εκτελούμε.  Αλλά έχε χάρη τώρα που πρέπει να σε υπερασπιστώ».

Το στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας στην Αλβανία. Τα γραμματόσημα του Χότζα

Ήταν η υπεράσπισή μου αυτή. Δεν με καταδίκασαν για κατασκοπεία, έπεσα στα μαλακά.  Είπα ότι  είναι σαν να πήρε φωτιά το διαμέρισμά μου, το σπίτι μου και αναγκάστηκα να περάσω στο δικό σας. Τώρα, δεν μπορούσα να χτυπήσω την πόρτα, ήρθα από το παράθυρο.

Ο κατήγορος, ο Εισαγγελέας του λαϊκού δικαστηρίου, είπε, «εμείς έχουμε πρεσβεία στην Αθήνα και είμαστε σοβαρή χώρα, πρέπει να έχεις διαβατήριο και πρέπει να έχεις βίζα στο διαβατήριό σου». Επειδή λοιπόν δεν είχα διαβατήριο και δεν είχα έγκριση εισόδου, καταδικάστηκα σε 3 χρόνια φυλακή για παραβίαση συνόρων.

Μετά το λαϊκό δικαστήριο, με πήγαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην βόρεια Αλβανία σε πρώτη φάση, λίγο στα Τίρανα, στο Μπουρέλι, όπου είχαν τους πολιτικούς κρατούμενους και μετά στο Φίερι όπου ήταν στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας και συγκέντρωσης. Ήταν στα εργοστάσια διύλισης πετρελαίου όπου έμεινα τον υπόλοιπο καιρό και από όπου απελευθερώθηκα.

Ήταν ακριβώς όπως περιγράφει ο Σολτζενίτσιν το σταλινικό στρατόπεδο: με το κρύο, το καλοκαίρι την αφόρητη ζέστη κάτω από το ελενίτ, την πείνα, τα έντομα, τους κοριούς, τους ψύλλους, όλο το πακέτο. Εμείς ήμασταν σε ένα ειδικό τμήμα όπου ήταν Κοσσοβάροι, Αλβανοί του Κοσσόβου, ήταν Γιουγκοσλάβοι και πάρα πολλοί Έλληνες της μειονότητας, οι οποίοι δεν είχαν την υπηκοότητα την αλβανική.

Όποιος δεν είχε αλβανική υπηκοότητα έμενε σε αυτό το τμήμα που ήταν κατά κάποιο τρόπο καλύτερο από την υπόλοιπη φυλακή. Δικαιούντο 15 γραμμάρια κρέας την ημέρα, που συμποσούμενο γινόταν μια μερίδα στις 15 μέρες. Πέρασαν έτσι 18 μήνες.

Κανείς φυσικά δεν ήξερε που βρισκόμουν. Προσπάθησα από την αρχή να αλληλογραφήσω.  Οι παλαιότεροι μου είπαν μην στεναχωριέσαι, τα πρώτα γράμματα πάνε στον φάκελό σου. Συνεννοούμουν πια στα Αλβανικά. Έμαθα να μιλάω, να καταλαβαίνω και να διαβάζω αλβανικά. Εντρύφησα στα έργα του Χότζα, δεν υπήρχε τίποτα άλλο να διαβάσω.

Για πολλούς μήνες προσπαθούσα αλλά προφανώς δεν έφευγε κανένα γράμμα γιατί δεν ερχόταν απάντηση. Έτσι μου είπαν μια φορά, γιατί δεν βάζεις γραμματόσημα με το κεφάλι του Εμβέρ Χότζα πολλά στο γράμμα; Γέμισα λοιπόν όλη την πλευρά του γράμματος, μπρος και πίσω, με γραμματόσημα το κεφάλι του Χότζα.  Και πράγματι έφυγε το γράμμα.  Ήταν ένα γράμμα που απευθυνότανε στην μητέρα μου.  Η μητέρα μου το έδωσε στη δημοσιότητα και έτσι και η οργάνωσή μου έμαθε ότι ζω και βρίσκομαι στην Αλβανία.

Επειδή ακριβώς η δραστηριότητά μου πριν ήταν πάρα πολύ έντονη σε όλη την Ευρώπη και στις επαφές αυτές δεν είχα αφήσει έξω τα μαοϊκά κινήματα που υποστήριζαν την Κίνα και την Αλβανία, οι μαοϊκοί μπήκαν μπροστά και λένε, αυτός είναι σύντροφος, τι τον κλείσατε μέσα; Και βέβαια ο Ανδρέας Παπανδρέου πήρε πρωτοβουλίες, κινητοποιήθηκε και ο πρίγκιπας  Σιχανούκ της Καμπότζης, ο οποίος είχε ιδιαίτερες σχέσεις και με την Κίνα και με το καθεστώς της Αλβανίας.

Κάποια στιγμή λοιπόν με πήραν, με έβαλαν σε ένα τζιπ, με πήγαν στην βόρεια Αλβανία, στα Σκόντρα, όπου με έκλεισαν σε ένα διαμέρισμα, σε μια πολυκατοικία. Και άρχισαν να με ταΐζουν. Το φαγητό υπερβολικό, με πολλά λίπη, έπρεπε να παχύνω. Και μου πήραν μέτρα για ένα κουστούμι. Μου έδωσαν 5 δολάρια και με έβαλαν στο αεροπλάνο για Ιταλία.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Bigpost.gr

Ακολουθήστε το Bigpost.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις