Τα μέτωπα στη μάχη Ε.Ε. για επιπλέον δόσεις εμβολίων

Η αυστηροποίηση του μηχανισμού ελέγχου εξαγωγών, για περίοδο έξι εβδομάδων, την οποία αποφάσισε την Τετάρτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι μία απόπειρα ενίσχυσης της εργαλειοθήκης των Βρυξελλών στη μάχη για την προμήθεια περισσότερων δόσεων. Ωστόσο, ορισμένες χώρες, ειδικά μεταξύ αυτών που φιλοξενούν εργοστάσια τα οποία εντάσσονται στην εφοδιαστική αλυσίδα των εμβολίων, αντιμετωπίζουν με έντονη επιφυλακτικότητα το ενδεχόμενο απαγορεύσεων εξαγωγών (υπενθυμίζεται ότι ώς την περασμένη εβδομάδα, από τις 381 αιτήσεις για εξαγωγές, μόνο μία είχε απορριφθεί).

Η Κομισιόν επιθυμεί ο τροποποιημένος κανονισμός να διασφαλίσει την τήρηση των αρχών της αμοιβαιότητας και της αναλογικότητας. Αυτό σημαίνει ότι ενδεχομένως να μπλοκαριστούν εξαγωγές προς χώρες που παράγουν οι ίδιες εμβόλια, αλλά δεν εξάγουν προς την Ε.Ε. (βλέπε Ηνωμένο Βασίλειο), αλλά και προς χώρες που βρίσκονται σε πιο προχωρημένο στάδιο στην εκστρατεία εμβολιασμού τους (Ισραήλ) ή που παρουσιάζουν συγκριτικά χαμηλή διασπορά του ιού (π.χ. Αυστραλία).

Ο φόβος χωρών όπως η Ολλανδία, το Βέλγιο και η Σουηδία, αλλά και η Γερμανία, είναι ότι η χρήση αυτού του όπλου θα οδηγήσει σε αντίμετρα που θα έχουν ως αποτέλεσμα οι δόσεις προς την Ε.Ε. στο β΄ τρίμηνο να αυξηθούν πολύ λιγότερο του αναμενομένου.

Υπενθυμίζεται ότι βάσει των νεότερων εκτιμήσεων, η Ε.Ε. αναμένει 360 εκατομμύρια δόσεις μεταξύ Απριλίου-Ιουνίου (ανάμεσά τους και 55 εκατομμύρια του μονοδοσικού εμβολίου της Johnson & Johnson), ενώ ώς σήμερα έχει παραλάβει συνολικά μόνο 88 εκατομμύρια δόσεις. Οπως σημείωνε την περασμένη εβδομάδα Ευρωπαίος διπλωμάτης, «οι έλεγχοι στις εξαγωγές πρέπει να είναι μέρος μιας στρατηγικής θετικού αθροίσματος (win-win). Είναι καλό να υπάρχει αυτό το μαστίγιο, αλλά πρέπει να έχουμε πλήρη συναίσθηση των συνεπειών της χρήσης του στις διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες».

Οι πιέσεις για μία πιο σκληρή γραμμή αναμένεται όμως να ενταθούν – ειδικά απέναντι στο Ηνωμένο Βασίλειο. Οι δύο πλευρές εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση την περασμένη εβδομάδα στην οποία δεσμεύονται να εργαστούν από κοινού για να αυξηθεί η «διαθεσιμότητα εμβολίων προς όλους».

Ωστόσο, η (βρετανοσουηδική) AstraZeneca τηρεί τις δεσμεύσεις της προς το Ηνωμένο Βασίλειο, προμηθεύοντάς το ώς τώρα κυρίως από βρετανικές μονάδες παραγωγής και χωρίς να εξάγει καθόλου από τη Βρετανία προς την Ε.Ε. Αντιθέτως, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε την Πέμπτη στην τηλεδιάσκεψη Κορυφής η κ. Φον ντερ Λάιεν, από την 1η Δεκεμβρίου έχουν εξαχθεί 21 εκατ. δόσεις (στη συντριπτική τους πλειονότητα εμβόλια της Pfizer-BioNTech) προς το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ο συνολικός αριθμός των εξαγωγών φτάνει σε 77 εκατομμύρια δόσεις, σημαντικά αυξημένος από τα 63 εκατομμύρια που είχαν χορηγηθεί ώς την Παρασκευή στην Ε.Ε. Το αποτέλεσμα είναι η εμβολιαστική κάλυψη με την πρώτη δόση να έχει φτάσει 43,4% στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ παραμένει μόλις στο 9,6% στην Ε.Ε.

Το «μήλον της Εριδος» μεταξύ των δύο πλευρών είναι το εργοστάσιο της Halix, υπεργολάβου της AstraZeneca, στο Λέιντεν της Ολλανδίας, το οποίο έλαβε την Παρασκευή πιστοποίηση για την παραγωγή εμβολίων από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων. Η Ε.Ε. θέλει να λάβει τη μερίδα του λέοντος των δόσεων από το συγκεκριμένο εργοστάσιο για να επιτρέψει οποιαδήποτε εξαγωγή, ειδικά προς την άλλη πλευρά της Βόρειας Θάλασσας.

«Το Ηνωμένο Βασίλειο πρέπει να μοιραστεί τον πόνο της ασυνέπειας της AstraZeneca», αναφέρει με νόημα ο ίδιος Ευρωπαίος διπλωμάτης. Η «στρατηγική της μιας δόσης» που έχει ακολουθήσει επιθετικά η κυβέρνηση Τζόνσον εκτιμάται στις Βρυξέλλες ότι θα αυξήσει την εξάρτηση της χώρας από την ευρωπαϊκή παραγωγή στις επόμενες εβδομάδες, καθώς θα αναζητεί δεύτερες δόσεις για εκατομμύρια εμβολιασμένους.

Παράλληλα, συνεχίζονται οι επαφές με τις Ηνωμένες Πολιτείες για να διασφαλιστεί ότι θα συνεχιστούν απρόσκοπτα οι αμφίδρομες ροές δραστικής ουσίας για τα εμβόλια, αλλά και για να διερευνηθεί η δυνατότητα παροχής εμβολίων της AstraZeneca που παράγονται σε αμερικανικά εργοστάσια. Το εμβόλιο της AstraZeneca δεν αναμένεται να εγκριθεί στις ΗΠΑ πριν από τον Μάιο – οπότε και θεωρείται ότι η χώρα θα διαθέτει επάρκεια προμήθειας από τις ήδη εγκεκριμένες εταιρείες.

Κουρτς εναντίον όλων

Το κλίμα στην τηλεδιάσκεψη των ηγετών εντάθηκε όταν τέθηκε στο τραπέζι το ζήτημα της διανομής των 10 εκατομμυρίων
επιπλέον δόσεων που δεσμεύθηκε πρόσφατα ότι θα παραδώσει στο β΄ τρίμηνο η κοινοπραξία Pfizer/BioNTech. Το πρόβλημα έχει προκύψει επειδή τα κράτη-μέλη επέμειναν στη δυνατότητα απόκλισης στη διανομή των δόσεων από τα αυστηρά πληθυσμιακά κριτήρια τα οποία είχε προτείνει η Κομισιόν.

Στη συνέχεια ορισμένες χώρες στοιχημάτισαν δυσανάλογα στην AstraZeneca – με αποτέλεσμα να βρίσκονται σήμερα σε δεινή θέση (π.χ. Βουλγαρία, Λετονία, Κροατία). Το θέμα συζητείται στο επίπεδο της καθοδηγητικής επιτροπής για τα εμβόλια χωρίς αποτέλεσμα. Τα περισσότερα κράτη-μέλη δείχνουν διάθεση να βρεθεί λύση στο πνεύμα της αλληλεγγύης, αναγνωρίζοντας ότι δεν είναι επιθυμητό να υπάρξουν μεγάλες αποκλίσεις στην ταχύτητα με την οποία εξελίσσονται οι εκστρατείες εμβολιασμού στα κράτη-μέλη.

Σχεδόν κανείς, ωστόσο, δεν πιστεύει ότι μεταξύ των δικαιούχων αυτής της αναδιανομής πρέπει να είναι η Αυστρία, τα ποσοστά εμβολιασμού της οποίας είναι επί του παρόντος υψηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσον όρο. Ο καγκελάριος της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς όμως έχει αναθέσει στον εαυτό του την ηγεσία των «αδικημένων» χωρών και έθεσε επιτακτικά το ζήτημα στην τηλεδιάσκεψη, προκαλώντας την έντονη αντίδραση αρκετών από τους ομολόγους του και ειδικά της Αγκελα Μέρκελ.

Του Γιάννη Παλαιολόγου – ανταποκριτής της Καθημερινής στις Βρυξέλλες

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Bigpost.gr

Ακολουθήστε το Bigpost.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις