Παρά την αστρονομική εκτίναξη της τιμής του φυσικού αερίου, στην Ελλάδα οι νέες τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος, που τίθενται από σήμερα 1η Σεπτεμβρίου σε εφαρμογή και θα ισχύουν μέχρι τα τέλη του μήνα, αναμένεται να είναι σημαντικά μειωμένες, καθώς θα περιλαμβάνουν τις επιδοτήσεις της Πολιτείας. Την ίδια ώρα, πυρετώδεις είναι οι συσκέψεις του οικονομικού επιτελείου για το πακέτο που θα εξαγγείλει ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ, καθώς εξετάζεται η πριμοδότηση του πετρελαίου θέρμανσης, απέναντι σε λύσεις όπως το φυσικό αέριο, και βέβαια, στο ρεύμα.
Σύμφωνα με όσα μεταδίδει η ΕΡΤ, για τους οικιακούς τουλάχιστον καταναλωτές το Σεπτέμβριο το ρεύμα δεν θα είναι πολύ ακριβό, τουλάχιστον σε σχέση με το αστρονομικό ύψος που έφτασε η χονδρική τιμή στο χρηματιστήριο ενέργειας.
Ωστόσο ανάλογα με την εταιρεία οι διακυμάνσεις είναι μεγάλες. Με την επιδότηση η ακριβότερη τιμή θα είναι 34 λεπτά ανά κιλοβατώρα, χωρίς την έκπτωση συνέπειας, ενώ η φθηνότερη, μόλις 2 λεπτά του ευρώ. Για πάνω από το 60% των καταναλωτών η τελική τιμή της κιλοβατώρας θα είναι 15 λεπτά, όσο και τον Αύγουστο. Λίγοι πάντως είναι εξοικειωμένοι με την σύγκριση τιμών.
Μια μέση μηνιαία χρέωση για νοικοκυριό με μηνιαία κατανάλωση 400 κιλοβατωρών, θα είναι τα 60 ευρώ, αντί για 312 που θα πλήρωνε χωρίς την επιδότηση, χωρίς να υπολογίζονται και οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις και τα δημοτικά τέλη που αποτυπώνονται σε κάθε λογαριασμό.
Το συνολικό κονδύλι για την επιδότηση των λογαριασμών ρεύματος έφτασε τον Σεπτέμβριο τα 1,9 δισεκατομμύρια ευρώ, με λίγο λιγότερο από τα μισά να προέρχονται από τον μηχανισμό παρακράτησης των υπερκερδών που εφαρμόζεται από τον Ιούλιο.
Η ανησυχία ωστόσο όλων των ευρωπαικών κυβερνήσεων είναι πόσο θα αντέξουν οι εθνικοί προυπολογισμοί, εάν η ρωσία κλείσει εντελώς την στρόφιγγα εκτοξεύοντας τις τιμές του φυσικού αερίου.
Ο υπ. Περιβάλλοντος κ Ενέργειας Κώστας Σκρέκας ανέφερε: «Τα όρια του προϋπολογισμού είναι πεπερασμένα, θα τα εξαντλήσουμε αλλά πρέπει και η ευρώπη να λάβει μέτρα επιτέλους για να στηρίξει την ευρωπαική ήπειρο». Ο ΣΥΡΙΖΑ ασκεί κριτική στην κυβέρνηση γιατί δεν συντάχθηκε με τις χώρες της Ιβηρικής που έβαλαν πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου.
Το επόμενο κρίσιμο ευρωπαϊκό ραντεβού είναι προγραμματισμένο για τις 9 Σεπτεμβρίου, οπότε θα συγκληθεί το συμβούλιο των υπουργών ενέργειας.
Οι προτάσεις της κυβέρνησης στην ΕΕ
Πάνω από 1,1 δισ. ευρώ είναι το όφελος των καταναλωτών από την εφαρμογή του “πλαφόν” στις τιμές αποζημίωσης των ηλεκτροπαραγωγών, από την έναρξη εφαρμογής του μέχρι τις 21 Αυγούστου. Από το ποσό αυτό, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στη διάθεση του το ΑΠΕ-ΜΠΕ, το μεγαλύτερο ποσό συνεισέφεραν η ΔΕΗ (419 εκατ. εκ των οποίων 189,5 εκατ. οι λιγνίτες και 156,1 εκατ. τα υδροηλεκτρικά) και οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (634 εκατ.), ενώ τα υπόλοιπα 59 εκατ. είναι η συνεισφορά των λοιπών παραγωγών.
Η απόδοση του μηχανισμού που εφήρμοσε από τον Ιούλιο η κυβέρνηση έρχεται στο προσκήνιο ενόψει των αποφάσεων που αναμένονται σε επίπεδο ΕΕ για μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς στα σενάρια που εξετάζονται περιλαμβάνεται και το ελληνικό μοντέλο. Επικαιροποιημένα στοιχεία για την απόδοση του μηχανισμού έως τις 31 Αυγούστου απέστειλε άλλωστε χθες ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας στους ομολόγους του της ΕΕ, ενόψει της συνεδρίασης του Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας στις 9 Σεπτεμβρίου.
Υπενθυμίζεται ότι:
-Σύμφωνα με το μοντέλο αγοράς που προβλέπει η ευρωπαϊκή νομοθεσία, η χρηματιστηριακή τιμή διαμορφώνεται με βάση την τιμή που προσφέρει η ακριβότερη μονάδα που απαιτείται κάθε ώρα για την κάλυψη της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας. Στην πράξη η τιμή καθορίζεται από τις μονάδες φυσικού αερίου οι οποίες – λόγω της εκτόξευσης της διεθνούς τιμής του καυσίμου – είναι οι ακριβότερες. Όλες οι μονάδες (λιγνιτικές, υδροηλεκτρικά, ΑΠΕ κλπ.) αποζημιώνονται με την τιμή που διαμορφώνει η ακριβότερη μονάδα.
-Με τον μηχανισμό που έθεσε σε εφαρμογή η κυβέρνηση από τον Ιούλιο, στην πράξη αποσυνδέθηκε η τιμή του φυσικού αερίου από την τιμή που εισπράττουν οι ηλεκτροπαραγωγοί, η οποία πλέον καθορίζεται κάθε μήνα από την ΡΑΕ. Οι ηλεκτροπαραγωγοί δεν εισπράττουν τις τιμές που διαμορφώνονται στο Χρηματιστήριο Ενέργειας αλλά τις διοικητικά καθοριζόμενες τιμές οι οποίες εξασφαλίζουν την κάλυψη του κόστους (που είναι διαφορετικό ανά τεχνολογία) συν ένα εύλογο κέρδος. Για το Σεπτέμβριο οι τιμές που καθορίστηκαν είναι 214,22 ευρώ ανά μεγαβατώρα για τις λιγνιτικές μονάδες, 564,18 ευρώ για τις μονάδες φυσικού αερίου συνδυασμένου κύκλου, 797,3 ευρώ για τις μονάδες φυσικού αερίου ανοιχτού κύκλου, 112 ευρώ για τα υδροηλεκτρικά και 85 ευρώ ανά μεγαβατώρα για τις ΑΠΕ.
Ποια άλλα σενάρια εξετάζονται
- Η επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου που προορίζεται για ηλεκτροπαραγωγή κατά το πρότυπο που εφαρμόζεται στην Ισπανία και την Πορτογαλία. Η λύση αυτή συνοδεύεται με αποζημίωση των ηλεκτροπαραγωγών για τη διαφορά του πλαφόν από την πραγματική τιμή του φυσικού αερίου.
- Η επιβολή ενιαίου πλαφόν στην τιμή αποζημίωσης των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής που θα προκύπτει από το μέσο όρο του κόστους των μονάδων, με επιδότηση εκείνων που έχουν υψηλότερο κόστος από το μέσο όρο.
- Μία ακόμη ελληνική πρόταση για την αποσύνδεση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας από τις τιμές του φυσικού αερίου, την οποία υπέβαλε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας του Ιουλίου προβλέπει τη διχοτόμηση της παραγωγής σε δύο τμήματα: από τη μία οι ανανεώσιμες πηγές, τα πυρηνικά, η συμπαραγωγή υψηλής απόδοσης, τα υδροηλεκτρικά και η αποθήκευση, και από την άλλη οι μονάδες άνθρακα (λιγνίτη) και φυσικού αερίου. Η τιμή που θα καταβάλλουν οι καταναλωτές, σύμφωνα με την πρόταση αυτή, θα προκύπτει από τη στάθμιση των δύο “καλαθιών” και σύμφωνα με την ανάλυση του υπουργείου μπορεί να είναι έως και 45% χαμηλότερη από την τιμή που διαμορφώνεται σήμερα στα Χρηματιστήρια.
Έτσι, δύο από τις προτάσεις που βρίσκονται μέχρι στιγμής υπό συζήτηση είναι ελληνικής έμπνευσης.
Υπενθυμίζεται ότι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε επισημάνει ήδη από τις 9 Μαρτίου με επιστολή προς την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν την ανάγκη άμεσης και αποφασιστικής παρέμβασης στην αγορά φυσικού αερίου «ώστε να αποτρέψουμε να επιφέρει επιπλέον κόστος στις ζωές των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις οικονομίες των κρατών-μελών και στην επιτυχή εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας».
«Αν δεν δράσουμε τώρα, το πρόβλημα θα συνεχιστεί στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος -που συνδέονται με τις τιμές του φυσικού αερίου στις αγορές χονδρικής- τους επόμενους μήνες της άνοιξης και του καλοκαιριού, θέτοντας ένα τεράστιο βάρος στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις», τόνιζε τον Μάρτιο ο πρωθυπουργός.
Το ενδεχόμενο επιβολής πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου περιελήφθη στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 25ης Μαρτίου, ωστόσο στην πράξη η ευρωπαϊκή αντίδραση αναμένεται τώρα με πολύμηνη καθυστέρηση. Το πρώτο βήμα αναμένεται την Παρασκευή 9 Σεπτεμβρίου στη συνεδρίαση του Συμβουλίου των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ.