Όμηρος του αμερικανικού LNG και του Τραμπ η ΕΕ

Γράφει ο Νότης Μαριάς

Η απόφαση Ζελένσκι να απαγορεύσει από 1^ης Ιανουαρίου 2025 τη διέλευση ρωσικού αερίου μέσω Ουκρανίας με προορισμό συγκεκριμένες χώρες της ΕΕ εκτιμάται ότι θα κοστίσει στην ευρωπαϊκή οικονομία 70-100 δισ. ευρώ (www.energymag.gr 3/1/2025)  καθώς ήδη οι ευρωπαϊκές τιμές φυσικού αερίου αυξήθηκαν κατά 14%.

Ταυτόχρονα η εν λόγω απόφαση του Ζελένσκι σηματοδότησε με τον πιο σαφή τρόπο την πλήρη ομηρία της ΕΕ από το αμερικανικό LNG.

Ήδη  οι εισαγωγές αμερικανικού LNG στην Ευρώπη ανήλθαν στο 68% του συνόλου το Νοέμβριο 2024 έναντι μόλις 48% τον Οκτώβριο 2024 οδηγώντας σε «άλμα εισαγωγών αμερικανικού LNG σε υψηλές τιμές» (www.energymag.gr 3/1/2025). Είναι δε χαρακτηριστικό ότι  «το 2024, το 55% των εξαγωγών LNGτων ΗΠΑ κατευθύνθηκε στην Ευρώπη, το 34% στην Ασία και το 11% στη Λατινική Αμερική» (https://energypress.gr 4/1/2025).

Πρόκειται για μια εξέλιξη την οποία πριν από δώδεκα χρόνια δεν θα μπορούσαν καν να φανταστούν ούτε και οι πιο αισιόδοξοι οπαδοί της αμερικανικής στρατηγικής που στόχευε στην απεξάρτηση της ΕΕ από το φτηνό ρωσικό φυσικό αέριο και στην ομηρία της  γηραιάς ηπείρου από το ακριβό αμερικανικό LNG.

Και αυτό γιατί το αμερικανικό LNG ήταν πολύ πιο ακριβό από το ρωσικό φυσικό αέριο μιας και πέραν των άλλων θα έπρεπε να μεταφέρεται με πλοία από τις ΗΠΑ. Ταυτόχρονα θα έπρεπε να δημιουργηθούν αφενός μεν οι αντίστοιχες υποδομές για την αποθήκευση και επαναεριοποίησή του και αφετέρου να κατασκευαστούν οι αγωγοί για την εν συνεχεία μεταφορά και διανομή του στην ευρωπαϊκή αγορά.

Αντίθετα το ρωσικό φυσικό αέριο λόγω της εγγύτητας της ΕΕ με την Ρωσία ήταν ήδη αρκετά πιο φτηνό ενώ ταυτόχρονα ήδη είχαν κατασκευαστεί και οι σχετικοί αγωγοί μεταφοράς του ρωσικού φυσικού αερίου προς την ευρωπαϊκή αγορά. Επιπλέον συγκεκριμένες χώρες όπως η Γερμανία, η Ιταλία η Αυστρία και άλλες είχαν συνάψει μακροχρόνια συμβόλαια με την Gazpromκαι είχαν διασφαλίσει συνεχή ροή φυσικού αερίου σε χαμηλές σχετικά τιμές ενισχύοντας έτσι την ανταγωνιστικότητα των κατά τα άλλα ενεργοβόρων βιομηχανιών τους.

Στο πλαίσιο αυτό στη Γερμανία προωθήθηκε η κατασκευή του NordStream 1 και NordStream  2  με αποτέλεσμα να προκληθούν έντονες αντιδράσεις από την Ουάσιγκτον η οποία στοχοποίησε ιδίως τον NordStream2 τονίζοντας ότι έτσι εντείνεται η ενεργειακή εξάρτηση της ΕΕ από την Ρωσία καθώς δήθεν η Μόσχα επρόκειτο να χρησιμοποιήσει το φυσικό αέριο ως όπλο γεωστρατηγικής σημασίας.

Βέβαια παρά τον πόλεμο στην Ουκρανία η Gazpromεδώ και τρία χρόνια συνέχισε την τροφοδοσία της ευρωπαϊκής αγοράς με ρωσικό φυσικό αέριο μέσω Ουκρανίας με το Κίεβο μάλιστα να εισπράττει περί το 1 δισ. δολάρια ετησίως για τέλη διέλευσης.

Όπως έχουμε ήδη αναλύσει εδώ και αρκετά χρόνια οι προσπάθειες της Ουάσιγκτον για «μπάσιμο» του αμερικανικού LNG στην ευρωπαϊκή  αγορά προκειμένου να  πετάξει εκτός παιχνιδιού το ρωσικό φυσικό αέριο ξεκίνησαν το 2013 με τη δημιουργία Μονάδας Αποθήκευσης και Επαναεριοποίησης Φυσικού Αερίου (FloatingStorageRegasificationUnit-FSRU) στη Λιθουανία (www.notismarias.gr24/1/2022). Καθώς όμως το αμερικανικό LNG ήταν πιο ακριβό από το ρωσικό φυσικό αέριο οι Αμερικάνοι ανάγκασαν τους Λιθουανούς να πληρώσουν με «καπέλο» το επιπλέον κόστος. Το κόστος αυτό επιβλήθηκε στους Λιθουανούς καταναλωτές φυσικού αερίου υπό τη μορφή ενός αντιτίμου το οποίο μάλιστα εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν) το Νοέμβριο του 2013 υπό τον τίτλο ‘LNG Supplement’(www.ec.europa.eu 20/11/2013). Έτσι οι Βρυξέλλες άναψαν το πράσινο φως παρότι επρόκειτο για κρατική ενίσχυση η οποία όμως κρίθηκε από την ΕΕ ως δήθεν αναγκαία και νόμιμη προκειμένου να υπάρξει απεξάρτηση της Λιθουανίας από το ρωσικό φυσικό αέριο. Μάλιστα στη συνέχεια εγκρίθηκε και νέα κρατική ενίσχυση για τον αντιπαραγωγικό και πανάκριβο FSRU της Λιθουανίας (www.ec.europa.eu 20/11/2020).

Σε σχέση με τη νότια Ευρώπη ο FSRU Αλεξανδρούπολης αποτέλεσε το πολυπόθητο σχέδιο των ΗΠΑ με στόχο την απεξάρτηση των Βαλκανίων και όχι μόνο από το ρωσικό φυσικό αέριο και την αντίστοιχη προώθηση του αμερικανικού LNGτης Cheniere Energy, Inc  με έδρα το Χιούστον του Τέξας, η οποία ήταν και η πρώτη εταιρεία των ΗΠΑ που έλαβε από τη διοίκηση Ομπάμα άδεια εξαγωγής σχιστολιθικού αερίου στο εξωτερικό (desmogblog.com).

Για το θέμα αυτό ήδη από τον Οκτώβριο 2015 είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον η βοηθός υπ. Εξωτερικών για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις των ΗΠΑ κ. Βικτόρια Νούλαντ ενόψει και της επίσκεψης του τότε υπουργού εξωτερικών της κυβέρνησης Ομπάμα Τζον Κέρι (Η Καθημερινή 22/10/2015 ) ο οποίος είχε το LNG της Αλεξανδρούπολης «ψηλά στην ατζέντα» του  (Evrosonline 3/12/2015) κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα στις 4 Δεκεμβρίου 2015 όταν και συναντήθηκε με τον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδας Αλέξη Τσίπρα για το Κυπριακό, το προσφυγικό αλλά και το ενεργειακό (ΣΚΑΙ 4/12/2015).

Στη συνέχεια το ζήτημα μεταφοράς αμερικανικού LNG μέσω Ελλάδας απασχόλησε τη συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα  με τον τότε Αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Τζον Μπάιντεν στο Νταβός της Ελβετίας τον Ιανουάριο του 2016 (energypress 20/1/2016).

Επιπλέον με αφορμή την επίσκεψη Ομπάμα στην Αθήνα στις 15-16 Νοεμβρίου 2016 ο Αλέξης Τσίπρας στα πλαίσια συνέντευξης Τύπου με τον Αμερικανό πρόεδρο δήλωσε χαρακτηριστικά: «Με τον πρόεδρο Ομπάμα είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε για τους αγωγούς TAP και IGB, για το τερματικό LNG της Αλεξανδρούπολης, αλλά και για τα κοιτάσματα και το αέριο της Ανατολικής Μεσογείου» (energypress 15/11/2016 και capital.gr 16/11/2016). Έκτοτε το αμερικανικό ενδιαφέρον ήταν εξαιρετικά υψηλό και οι ενέργειες των ΗΠΑ προκειμένου να ευοδωθεί το εγχείρημα εξαιρετικά εντατικές (ekathimerini.com 7/2/2020).

Το αμερικανικό ενδιαφέρον κορυφώθηκε με την επίσκεψη του τότε υπουργού εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο στη Θεσσαλονίκη στις 28 Σεπτεμβρίου 2020 που επικεντρώθηκε στην υλοποίηση του σχεδίου για εφοδιασμό των Σκοπίων και των άλλων χωρών των Δυτικών Βαλκανίων με το αμερικανικό LNGπου θα μεταφερόταν από Έλληνες εφοπλιστές από τις ΗΠΑ στον FSRUΑλεξανδρούπολης και από εκεί θα διοχετεύεται σε όλα τα Βαλκάνια. Μάλιστα σαν καλοί επενδυτές οι ΗΠΑ προτιμούσαν να κάνουν παιχνίδι με «ξένα κόλλυβα» και έτσι πίεσαν ούτως ώστε τα  ευρωπαϊκά κονδύλια που θα δινόταν στην περιοχή να αξιοποιηθούν για τη στήριξη των αμερικανικών σχεδίων.

Ακολούθησε στα μέσα Δεκεμβρίου 2020 η επίσκεψη στην Ελλάδα του υπουργού Ενέργειας των ΗΠΑ, ΝτανΜπρουλέτ (DanBrouillette), με στόχο την ενίσχυση των ενεργειακών σχέσεων  ΗΠΑ-Ελλάδας (capital.gr 15/12/2020)».

Πιστή στα κελεύσματα της Ουάσιγκτον με Ανακοίνωσή της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις  17 Ιουνίου 2021 δήλωσε ότι ενέκρινε «στήριξη του ελληνικού δημοσίου ύψους 166,7 εκατ. ευρώ για την κατασκευή τερματικού σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) στην  Αλεξανδρούπολη». Μάλιστα επισήμανε ότι «το έργο θα χρηματοδοτηθεί από το Ελληνικό Δημόσιο με χρήση των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων («ΕΔΕΤ»), κυρίως από πόρους που ελέγχονται άμεσα από το ελληνικό κράτος και τελούν υπό τη διαχείρισή του στο πλαίσιο του Εταιρικού Σύμφωνου για το Πλαίσιο Ανάπτυξης – ΕΣΠΑ 2014-2020. Η στήριξη θα λάβει τη μορφή άμεσης επιχορήγησης ύψους 166,7 εκατ. ευρώ» (www.ec.europa.eu17/6/2021).

Έτσι η κατασκευή του FSRU Αλεξανδρούπολης αρχικού προϋπολογισμού 380 εκατ. ευρώ, έχοντας εξασφαλίσει δωρεάν ευρωπαϊκούς πόρους μέσω ΕΣΠΑ ύψους 166,7 εκατ. ευρώ συν ένα δάνειο 300 εκατ. ευρώ από την Εθνική Τράπεζα (https://energypress.gr 13/1/2022), ήδη ολοκληρώθηκε και λειτουργεί από τον Οκτώβριο του 2024, με την Ουάσιγκτον να τρίβει τα χέρια της καθώς το αμερικανικό LNG θα φτάνει πλέον μέχρι τη Σλοβακία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία (www.energymag.gr 17/12/2024).

Τώρα πολλοί στην ΕΕ έχουν αρχίσει να τρέμουν μπροστά στην ιδέα ότι η ΕΕ έχει πλέον καταστεί όμηρος του πανάκριβου αμερικανικού LNG και εξαρτάται απόλυτα από τα καμώματα του Τραμπ που απειλεί την ΕΕ με επιβολή δασμών εάν δεν αγοράσει ακόμη «περισσότερο αμερικανικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο»!!! (https://edition.cnn.com 20/12/2024).

Η κατάσταση αυτή θα ενταθεί έτι περαιτέρω μετά τις νέες εκτεταμένες κυρώσεις που επιβλήθηκαν από το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ της απερχόμενης διακυβέρνησης Μπάιντεν«σε εταιρείες όπως η GazpromNeft και η Surgutneftegas, καθώς και σε 183 πλοία που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο» (www.imerisia.gr 10/1/2025) κυρώσεις που ήδη εκτίναξαν το Brent πάνω από τα 80 δολάρια (www.naftemporiki.gr 10/1/2025).

Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στις 11/1/2025

1) στα αγγλικά στο site της ιστορικής  ρωσικής εφημερίδας Pravda στο παρακάτω link

https://trump.news-pravda.com/world/2025/01/10/27733.html

2) στα ρωσικά στο site του γνωστού ρωσικού  πρακτορείου RiaNovosti ενώ στη συνέχεια αναδημοσιεύθηκε σε αρκετά ρωσικά sitesόπως στο mos.news στο παρακάτω link:

https://mos.news/news/society/grecheskiy-politolog-prokommentiroval-novye-sanktsii-ssha-protiv-rossii/

Νότης Μαριάς Καθηγητής Θεσμών της ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην ευρωβουλευτής και βουλευτικής Ηρακλείου, notismarias@gmail.com

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Bigpost.gr

Ακολουθήστε το Bigpost.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις